Stel uw vraag

De Europese Centrale Bank (ECB) is de centrale bank van het eurogebied. Onze hoofddoelstelling is de prijzen stabiel houden. Dat doen we vooral door passende rentetarieven vast te stellen.

We zijn ook verantwoordelijk voor het toezicht op banken binnen het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme (single supervisory mechanism – SSM).

Transparantie, onafhankelijkheid en verantwoording staan voorop in ons handelen.

Er zijn momenteel 24 officiële EU-talen en u kunt in elk van deze talen met ons communiceren. De taal die we gebruiken om te communiceren hangt af van het doelpubliek en de specifieke omstandigheden. De ECB publiceert rechtshandelingen in alle officiële EU-talen. Onze werktaal is Engels.

De nationale centrale banken van alle EU-landen zijn samen eigenaar van de ECB. Het aandeel van elk land in het kapitaal van de ECB hangt samen met het bevolkingsaantal en het bruto binnenlands product (bbp). Deze beide factoren wegen even zwaar. De EU-landen die de euro gebruiken leveren bovendien een grotere bijdrage aan het kapitaal dan de landen die dat niet doen. Deze factoren vormen samen de basis van de zogenoemde kapitaalverdeelsleutel, waarmee bepaald wordt hoeveel elke nationale centrale bank betaalt.

Net als andere instellingen maakt ook de ECB soms winst en soms verlies. De nettowinsten en -verliezen van de ECB worden verdeeld over de nationale centrale banken van het eurogebied. Volgens de statuten van het Europees Stelsel van centrale banken (ESCB) en van de ECB kan tot 20% van de winst als reserve worden aangehouden. De rest moet worden uitgekeerd aan de nationale centrale banken van het eurogebied, naar rato van hun gestorte aandeel. Eventuele verliezen kunnen worden verrekend met het algemene reservefonds of de inkomsten van de ECB over het jaar, of met de aan de nationale centrale banken toegedeelde bedragen.

Het monetair beleid van de ECB omvat alle maatregelen die we kunnen nemen om de kredietkosten te beïnvloeden en zo onze doelstelling van prijsstabiliteit te bereiken. Ons belangrijkste instrument voor het monetair beleid is de reeks basisrentetarieven van de ECB. Elke wijziging in deze tarieven beïnvloedt andere rentevoeten in de hele economie van het eurogebied, onder meer de rente waartegen commerciële banken lenen aan mensen en bedrijven. Deze veranderingen in de rente werken door in de vraag naar goederen en diensten, die – met enige vertraging – de inflatie beïnvloedt. Zo nodig kunnen we ook andere instrumenten gebruiken om onze hoofddoelstelling van prijsstabiliteit te bereiken.

Prijsstabiliteit is de belangrijkste doelstelling van de ECB. Dat is zo vastgelegd in artikel 127 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. De ECB is van oordeel dat prijsstabiliteit het best gehandhaafd wordt door te streven naar 2% inflatie op middellange termijn, zoals gemeten aan de hand van de geharmoniseerde consumptieprijsindex (Harmonised Index of Consumer Prices – HICP).

Stabiele prijzen zetten bedrijven aan tot investeren en maken het voor mensen gemakkelijker om uitgaven te plannen. Ze beschermen ook het vertrouwen in de euro, doordat de hoeveelheid goederen en diensten die u met een bepaald bedrag in euro’s kan kopen gelijk blijft.

Om de prijsstabiliteit effectief te kunnen handhaven, hebben we een betrouwbare inflatiemaatstaf nodig. Daarvoor kijken we naar de prijzen van honderden dingen waar mensen doorgaans hun geld aan uitgeven, waaronder goederen (zoals voeding, kleding of energie) en diensten (zoals mobiele telefonie, treintickets en huur). Uit al deze kosten samen kunnen we afleiden hoe sterk de prijzen in de economie in het algemeen veranderen.

Dit grotere beeld wordt gevormd door de geharmoniseerde consumptieprijsindex (harmonised index of consumer prices – HICP), die we beschouwen als de meest geschikte maatstaf voor de consumptieprijsinflatie, d.w.z. de veranderingen in de prijzen van consumptiegoederen en -diensten die huishoudens in het eurogebied aankopen.

Met ‘geharmoniseerde’ index bedoelen we dat alle EU-landen dezelfde methodologie hanteren. Daardoor kunnen de gegevens van de diverse landen met elkaar worden vergeleken. 

De HICP wordt samengesteld door Eurostat en nationale statistische instituten volgens geharmoniseerde statistische methoden.

Nu de inflatie dichter bij onze doelstelling van 2% ligt, hebben we onze rentetarieven verlaagd, maar we houden ze op een niveau dat ervoor zorgt dat de inflatie terugkeert naar de doelstelling en daar blijft. Dit is van cruciaal belang omdat hoge inflatie het leven moeilijk maakt voor mensen en bedrijven.

Als centrale bank voor de euro is het onze taak de prijzen stabiel te houden. Als de prijzen te hard stijgen, dat wil zeggen, als de inflatie te hoog is, helpen verhogingen van de voornaamste ECB-rentetarieven om de inflatie terug te krijgen naar ons doel van 2% op middellange termijn. We begonnen daarom in juli 2022 de rente te verhogen, en dat bleven we doen tot september 2023 om de inflatie terug te dringen. De prijzen stijgen niet langer zo sterk, en daarom zijn we begonnen onze rentetarieven geleidelijk te verlagen Maar we zijn nog niet op het niveau waar we naartoe willen.

Het belangrijkste doel van het Europees bankentoezicht is de veiligheid en soliditeit van het Europese bankenstelsel waarborgen, de financiële integratie en stabiliteit vergroten en zorgen voor consistent toezicht.

Het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme (single supervisory mechanism – SSM) is het systeem van het bankentoezicht in Europa. Het SSM bestaat uit de toezichtstak van de ECB (ECB-Bankentoezicht) en de nationale toezichthouders van de landen die deelnemen aan het SSM.

U kunt elke vermeende inbreuk door onder toezicht staande banken, nationale bankentoezichthouders of de ECB zelf op EU-wetgeving met betrekking tot het prudentieel toezicht op banken melden via ons klokkenluidersplatform. De ECB zorgt voor een passende bescherming van zowel degenen die inbreuken melden als degenen die ervan worden beschuldigd. Daarnaast garanderen we de bescherming van alle relevante persoonsgegevens.

We vinden het essentieel dat informatie toegankelijk is. We streven naar zo veel mogelijk openheid, zonder afbreuk te doen aan de vertrouwelijkheid die eigen is aan de wijze waarop we onze taken vervullen.

We raden u aan eerst de website te raadplegen van de bank waarin u geïnteresseerd bent, omdat banken gewoonlijk informatie bekendmaken in hun jaarlijkse, driemaandelijkse of andere verantwoordingsverslagen.

Vertrouwelijke informatie over individuele onder toezicht staande banken wordt specifiek beschermd door bepalingen in verband met het beroepsgeheim in het Europees recht (bijv. in de richtlijn kapitaalvereisten). Dat neemt niet weg dat de ECB waar mogelijk openlijk communiceert. We publiceren niet alleen persberichten, toespraken, interviews en publicaties, maar we verstrekken ook toegang tot een openbaar documentenregister. Voor de toegang van het publiek tot ECB-documenten gelden gedetailleerde regels (zie ECB-Besluit ECB/2004/3 van 4 maart 2004).

Banken die onder direct toezicht staan van de ECB noemen we belangrijke instellingen. Banken die onder indirect toezicht staan worden aangemerkt als minder belangrijke instellingen.

Toezichthouders beoordelen welke risico's banken lopen en of de banken zijn toegerust om die risico's naar behoren te beheren. Dit heet de procedure voor prudentiële toetsing en evaluatie (supervisory review and evaluation process – SREP). Hierdoor is een consistente beoordeling van de risicoprofielen van de banken mogelijk en de inzet van de juiste toezichtsmaatregelen.

Toezichthouders kijken met behulp van stresstests in hoeverre banken bestand zijn tegen financiële en economische schokken. De resultaten van stresstests helpen toezichthouders om de kwetsbaarheden van banken te identificeren en in een vroegtijdig stadium aan te pakken in hun gesprek met de bank.

Door incidenten tijdens de coronapandemie en na de Russische inval in Oekraïne is de bescherming van kritieke diensten tegen cyberaanvallen en storingen alleen maar belangrijker geworden. Om de financiële sector in de EU sterker en digitaal weerbaarder te maken, onderzoekt de ECB in hoeverre banken blootstaan aan IT-risico’s en beoordeelt ze hun risicobeheer. Dit doen we door middel van het ECB-rapportagekader voor cyberincidenten en een analyse van de antwoorden van banken op een jaarlijkse vragenlijst over IT-risico’s. De ECB heeft in 2024 een thematische stresstest over cyberweerbaarheid gehouden om na te gaan hoe banken reageren op en herstellen van een geslaagde cyberaanval.

De ECB kan sancties, in de vorm van boetes, opleggen aan banken waarop ze direct toezicht houdt (de zogenoemde belangrijke banken) en die inbreuk maken op rechtstreeks toepasselijk Unierecht, of op ECB-besluiten of -verordeningen. Bij inbreuken op nationale wetgeving tot omzetting van EU-richtlijnen, als natuurlijke personen een schending begaan of als een niet-geldelijke sanctie moet worden opgelegd, kan de ECB de nationale toezichthoudende autoriteit (national competent authority - NCA) verzoeken deze procedure af te handelen. De nationale toezichthouder kan dan overeenkomstig de toepasselijke nationale wetgeving passende sancties vaststellen.

Sancties die de ECB in haar toezichthoudende rol oplegt, worden op de website van de ECB gepubliceerd.

De invoering van de euro was een markant succes op weg naar de Europese eenwording: door de euro kunnen Europeanen veel gemakkelijker, veiliger en met meer financiële zekerheid reizen, studeren en werken in het buitenland. Het Verdrag van Maastricht was een van de belangrijkste mijlpalen voor de Europese integratie en effende de weg voor de invoering van een gemeenschappelijke munt.

De ECB onderzoekt de mogelijkheid om een digitale euro in te voeren. Dit zou een elektronische vorm van geld zijn die door het Eurosysteem wordt uitgegeven. De digitale euro zou geld van de centrale bank zijn en dus risicovrij. Momenteel is contant geld het enige geld van de centrale bank dat wordt gebruikt voor retailbetalingen. De digitale euro kan een extra manier zijn om betalingen in euro’s uit te voeren, niet ter vervanging van contant geld, maar als aanvulling daarop. Een digitale euro zou (één-op-één) om te wisselen zijn tegen alle andere vormen van de euro, zoals bankbiljetten.

De digitale euro koppelt de efficiëntie van digitaal geld aan de veiligheid van centralebankgeld. Dit kan de EU helpen om onafhankelijk te blijven van digitale betaalmiddelen die buiten het eurogebied worden uitgegeven en gecontroleerd. Hij zou ook de financiële stabiliteit en monetaire soevereiniteit beschermen, en bijdragen tot het vertrouwen in het betalingsverkeer in het digitale tijdperk.

Crypto's zijn fundamenteel anders dan centralebankgeld: hun prijzen zijn extreem volatiel, waardoor ze moeilijk te gebruiken zijn als betaalmiddel of rekeneenheid. Crypto’s hebben geen intrinsieke waarde. Er is ook geen publieke instelling die ervoor garant staat. Bij stablecoins is sprake van een vergelijkbaar probleem: hun betrouwbaarheid hangt uiteindelijk af van de uitgevende entiteit en de onderliggende activa. Het hangt ook af van de uitgevende instelling of die de munt in de loop der tijd stabiel houdt. Een digitale euro zou daarentegen centralebankgeld zijn. Dit betekent dat deze zou worden uitgegeven door een centrale bank. De munt zou worden ontworpen om tegemoet te komen aan de behoeften van de burgers. Zo’n munt zou de privacy respecteren en risicovrij zijn.

Deskundigen van het Eurosysteem hebben een aantal basisvereisten vastgesteld om ons een beeld te geven van hoe de digitale euro eruit zou kunnen zien. Het gaat dan om aspecten als toegankelijkheid, robuustheid, efficiëntie, gegevensbeveiliging, privacy en overeenstemming met de regelgeving. De digitale euro moet compatibel zijn met bestaande private betaaloplossingen en zo pan-Europese betalingen en andere diensten voor gebruikers bevorderen.

Het Eurosysteem heeft geen belang bij het verzamelen van betalingsgegevens van individuele gebruikers, het volgen van betalingsgedrag of het delen van dergelijke gegevens met overheidsinstanties of andere openbare instellingen.

Gebruikers zullen zich waarschijnlijk in eerste instantie moeten identificeren om toegang tot de digitale euro te krijgen, maar bij hun betalingen kan steeds een hoge mate van privacy worden gegarandeerd.

Eurobankbiljetten zijn een tastbaar en zichtbaar symbool van Europese eenheid. In het kader van het reguliere ontwikkelingsproces voor bankbiljetten is het, 20 jaar na de invoering van de eerste euro, tijd om het ontwerp van de eurobankbiljetten te vernieuwen.

In december 2021 is de ECB begonnen ideeën uit te werken voor een thema voor de nieuwe eurobankbiljetten. Dit was de eerste stap op weg naar een nieuw ontwerp. Hiermee willen we bereiken dat Europese burgers zich beter kunnen herkennen in de nieuwe biljetten, die met hun echtheidskenmerken straks beschikken over de beste en meest duurzame technieken die er bestaan.

Het ontwerpproces van de nieuwe biljetten bestaat uit twee fases: eerst de selectie van een nieuw thema en daarna de ontwikkeling van nieuwe ontwerpen. De Europese burger wordt bij het hele proces betrokken, via enquêtes die door de ECB en een onderzoeksbureau worden gehouden.

De verwachting is dat de Raad van Bestuur van de ECB in 2026 een beslissing neemt over de nieuwe ontwerpen voor de eurobankbiljetten.

Bankbiljetten van €500 worden niet langer uitgegeven. Ze blijven echter wel wettig betaalmiddel en kunnen dus nog altijd worden gebruikt om te betalen of te bewaren. Net als alle eurobankbiljetten zal het €500-biljet altijd zijn waarde behouden en kunnen worden omgewisseld bij elke nationale centrale bank van het eurogebied.

Afbeeldingen van eurobankbiljetten kunnen zonder onze voorafgaande toestemming voor niet-professionele doeleinden worden gebruikt, op voorwaarde dat u voldoet aan alle bestaande regels om ervoor te zorgen dat de reproductie nooit wordt verward met een echt bankbiljet (zie artikel 2 van Besluit ECB/2013/10), aangezien dit het vertrouwen in de euro zou ondermijnen.

Als u voor professionele doeleinden afbeeldingen van eurobankbiljetten met een hoge resolutie wilt gebruiken, neem dan contact met ons op via euro-banknotes-images@ecb.europa.eu, zodat we uw aanvraag kunnen beoordelen. Als uw verzoek wordt goedgekeurd, ontvangt u de relevante elektronische afbeeldingen.

TARGET (trans-European automated real-time gross settlement express transfer) is een door het Eurosysteem ontwikkelde en aangeboden infrastructuur voor de financiële markten die het vrije verkeer van contanten, effecten en onderpand in heel Europa mogelijk maakt.

Het systeem omvat de T2-diensten voor de afwikkeling van grote betalingen door centrale banken en commerciële banken, het TARGET2-Securities-platform (T2S) voor de afwikkeling van effecten, het TARGET Instant Payment System (TIPS) voor directe retailbetalingen en het Collateral Management System van het Eurosysteem (ECMS) (een dienst voor onderpandbeheer). Bij al deze diensten gebeurt de afwikkeling in centralebankgeld.

NB: de ECB en de nationale centrale banken kunnen geen informatie verstrekken over de status van individuele bankoverschrijvingen, binnen noch buiten het eurogebied.

Het TARGET Instant Payment System (TIPS) is een geautomatiseerde dienst voor instantbetalingen die in 2018 door de ECB en de nationale centrale banken werd gelanceerd. Hiermee kunnen aanbieders van betalingsdiensten 24 uur per dag in real-time geld overmaken voor hun klanten. Dankzij TIPS kunnen instantbetalingen nu snel en veilig plaatsvinden.

Wat is onze strategie voor contant geld? Waarom is contant geld belangrijk? Hoe betalen de mensen in het eurogebied?

Waarom zijn betalingssystemen zo belangrijk?

We hebben groot belang bij het aanpakken van klimaatrisico’s op gebieden die onder ons mandaat vallen. Klimaatverandering is voor ons van belang omdat die schadelijk is voor de economie en dus ook invloed heeft op onze doelstelling om de prijzen stabiel te houden. Maar dit heeft ook een effect op hoe we toezicht houden op banken en hoe we onze eigen blootstelling aan klimaatrisico’s beheersen.

Op onze website publiceren we regelmatig informatie over onze aanpak van klimaatverandering: