Częste pytania na temat informacji finansowych związanych z klimatem ujawnianych przez Eurosystem
Od 2023 wszystkie banki centralne z Eurosystemu co roku publikują informacje finansowe związane z klimatem.
W odpowiedziach na poniższe częste pytania opisano te informacje, w tym ich zakres, wykorzystane dane i zastosowaną metodykę.
Więcej na ten temat można znaleźć w komunikacie prasowym i specjalnej sekcji strony internetowej EBC.
1. Dlaczego Eurosystem publikuje informacje finansowe związane z klimatem?
Przez ujawnianie takich informacji Eurosystem dąży do zwiększenia przejrzystości co do wpływu swoich portfeli finansowych na klimat i ich ekspozycji na ryzyko klimatyczne. Mówiąc ogólnie, dzięki ujawnianym informacjom zwiększa się świadomość i wiedza w zakresie ryzyka klimatycznego w całym sektorze finansowym, upowszechniają się zharmonizowane praktyki informacyjne odpowiadające ustalonym standardom rynkowym oraz realizowane są cele Unii Europejskiej związane z neutralnością klimatyczną i przechodzeniem na gospodarkę niskoemisyjną.
2. Których portfeli dotyczą ujawniane informacje?
Wszystkie banki centralne z Eurosystemu ujawniają informacje klimatyczne dotyczące portfeli niezwiązanych z polityką pieniężną, którymi zarządzają samodzielnie. Ponadto Eurosystem publikuje informacje na temat zasobów papierów wartościowych sektora publicznego, obligacji przedsiębiorstw i obligacji zabezpieczonych utrzymywanych na potrzeby operacji polityki pieniężnej w ramach programu skupu aktywów (APP) i nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP). W sprawozdaniu dotyczącym portfeli programów APP i PEPP jest także część poświęcona rezerwom dewizowym EBC. Zakres i zawartość informacji ujawnianych w przyszłości będą z czasem weryfikowane i ulepszane.
3. Dlaczego Eurosystem nie ujawnia informacji klimatycznych w odniesieniu do całego bilansu?
Eurosystem ujawnia informacje dotyczące aktywów bilansowych, dla których dostępne są wystarczające dane klimatyczne. Takie dane nie są jeszcze dostępne w przypadku niektórych aktywów i portfeli, np. zasobów utrzymywanych w ramach programu skupu papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami (ABSPP). Dlatego te aktywa są wyłączone ze sprawozdawczości. Eurosystem współpracuje z organami ustanawiającymi standardy i dostawcami danych klimatycznych, aby stale poprawiać dostępność i jakość danych.
4. Jaką metodykę stosuje się do ujawniania informacji?
Zasady Eurosystemu w zakresie ujawniania informacji zostały opracowane wspólnie przez członków Eurosystemu i dotyczą głównie portfeli niezwiązanych z polityką pieniężną. Uwzględniają zalecenia grupy zadaniowej ds. ujawniania informacji finansowych związanych z klimatem (TCFD), inicjatywy Partnership for Carbon Accounting Financials oraz sieci banków centralnych i organów nadzoru na rzecz ekologizacji systemu finansowego (NGFS) – w tych zaleceniach przedstawiono ogólnie stosowane i przyjęte standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Te zasady dostosowano do charakterystyki portfeli Eurosystemu. Więcej informacji o stosowanej metodyce można znaleźć w udostępnianych sprawozdaniach.
5. Jakie są różnice między metodami sprawozdawczości dla zasobów aktywów utrzymywanych na potrzeby polityki pieniężnej w ramach programów APP i PEPP a metodami dla portfeli niezwiązanych z tą polityką?
Informacje na temat zasobów papierów wartościowych sektora publicznego, obligacji przedsiębiorstw i obligacji zabezpieczonych w ramach programów APP i PEPP są podawane przy użyciu zasadniczo tych samych metod co informacje o portfelach niezwiązanych z polityką pieniężną ujawnianych według zasad Eurosystemu. Różnice metodologiczne wynikają z monetarnego charakteru portfeli APP i PEPP oraz postępującego włączania kwestii zmiany klimatu do ram polityki pieniężnej Eurosystemu. Na przykład ujawniane informacje o zasobach papierów wartościowych sektora przedsiębiorstw w programach APP i PEPP opierają się wyłącznie na danych środowiskowych przekazywanych przez emitentów. Natomiast informacje dotyczące portfeli niezwiązanych z polityką pieniężną mogą dodatkowo odnosić się do szacunkowych danych o emisjach przekazanych przez dostawców danych klimatycznych, jeśli emitenci nie udostępniają danych o własnych emisjach.
6. Jakie dane wykorzystuje się do obliczeń?
Eurosystem pozyskuje dane klimatyczne od dwóch wyspecjalizowanych podmiotów: Institutional Shareholder Services (ISS) oraz Carbon4 Finance (C4F). Obu dostawców wybrano w postępowaniu przetargowym dla całego Eurosystemu przeprowadzonym przez Deutsche Bundesbank. W postępowaniu uwzględniono jakość i zasięg danych oraz analizę kosztów i korzyści. Oprócz danych od ISS i C4F członkowie Eurosystemu mogą również dodatkowo wykorzystywać informacje od innych dostawców danych klimatycznych, z którymi indywidualnie współpracują. Eurosystem zbiera dane finansowe z różnych źródeł danych – wewnętrznych i zewnętrznych, publicznych i niepublicznych. Ponieważ dane klimatyczne i finansowe są oczywiście publikowane z pewnym opóźnieniem, możliwe jest niedopasowanie okresów referencyjnych między najnowszymi danymi o zasobach aktywów a historycznymi danymi klimatycznymi i finansowymi. W celu skorygowania tego niedopasowania członkowie Eurosystemu mogą wstecznie dostosować wskaźniki dotyczące wcześniejszych zasobów na potrzeby przyszłych sprawozdań grupy zadaniowej TCFD.
7. Z czego wynika znaczne opóźnienie w podawaniu przez emitentów informacji dotyczących dekarbonizacji?
Emitenci nieskarbowych papierów wartościowych udostępniają dane dotyczące emisji z opóźnieniem jednego roku, natomiast emitenci długu państwowego – nawet dwóch lat. Dlatego dane dotyczące emisji dla zasobów z roku referencyjnego są niedostępne dla najnowszych okresów sprawozdawczych. Żeby mimo to móc podać najnowsze dane o portfelach aktywów, Eurosystem przy obliczaniu wskaźników wykorzystuje ostatnio udostępnione dane dotyczące emisji poszczególnych emitentów. W każdym sprawozdaniu rocznym koryguje się wstecznie wcześniejsze wskaźniki, aby uwzględniały udostępnione dane klimatyczne. Takie zmiany dotyczą przeważnie – choć nie tylko – ostatnich okresów sprawozdawczych.
8. Dlaczego ujawnianymi wskaźnikami są średnia ważona intensywność emisji dwutlenku węgla, całkowite emisje dwutlenku węgla oraz ślad węglowy?
Średnia ważona intensywność emisji dwutlenku węgla, całkowite emisje dwutlenku węgla i ślad węglowy to trzy kluczowe wskaźniki określone w zasadach Eurosystemu w zakresie ujawniania informacji. Grupa zadaniowa TCFD zaleca właścicielom aktywów stosowanie wszystkich trzech wskaźników. Wskaźniki znormalizowane (takie jak średnia ważona intensywność emisji dwutlenku węgla i ślad węglowy) i wartości bezwzględne (takie jak całkowite emisje dwutlenku węgla) wzajemnie się uzupełniają, a łącznie zapewniają bardzo przejrzysty obraz wpływu aktywów na klimat i ich ekspozycji na ryzyko klimatyczne. Opierają się na standardowej metodyce i są powszechnie stosowane w sprawozdawczości związanej z klimatem w całym sektorze finansowym. Członkowie Eurosystemu mogą także podawać inne wskaźniki, co służy jeszcze większej przejrzystości.
9. Dlaczego ujawnia się zakładane cele?
Cele są integralnym elementem zaleceń grupy zadaniowej TCFD w kategorii „Wskaźniki i cele” oraz ważną częścią ujawnianych informacji finansowych związanych z klimatem. Pomagają ograniczać ekspozycję portfeli na ryzyko klimatyczne, wykorzystywać szanse związane z klimatem i zarządzać wpływem zasobów aktywów na klimat. Wszyscy członkowie Eurosystemu dążą do tego, aby ich portfele niezwiązane z polityką pieniężną oraz ich zasoby papierów wartościowych sektora przedsiębiorstw w programach APP i PEPP służyły realizacji celów porozumienia paryskiego i unijnych celów neutralności klimatycznej. W przypadku niektórych portfeli oprócz celów długookresowych wyznaczono cele pośrednie, które wytyczają wyraźną ścieżkę ograniczania emisji związanych z aktywami. W tym kontekście należy zauważyć, że poszczególni członkowie Eurosystemu samodzielnie odpowiadają za wszystkie aspekty zarządzania portfelami niezwiązanymi z polityką pieniężną, w tym przygotowanie informacji finansowych związanych z klimatem oraz określenie celów.
10. Dlaczego nie ujawnia się celów dla wszystkich portfeli?
Wyznaczenie wiarygodnych celów w zakresie ograniczenia emisji może czasami wymagać elastycznych działań, w przypadku gdy faktyczna redukcja emisji dla danego portfela odbiega od pożądanej ścieżki. Taka elastyczność jest jednak niemożliwa, gdy istnieją ograniczenia związane z określonym portfelem lub określoną klasą aktywów. Ograniczenia dla określonych portfeli mogą dotyczyć np. aspektów polityki pieniężnej lub inwestycji pasywnych (w tym portfeli utrzymywanych do upływu terminu zapadalności). Ograniczenia dla określonej klasy aktywów mogą dotyczyć np. inwestycji w obligacje skarbowe, gdy emitenci przystąpili do porozumienia paryskiego, a nie mają wiarygodnych ram ograniczenia emisji.
11. Kiedy będą wyznaczone cele pośrednie dla portfeli sektora przedsiębiorstw i dlaczego nie zostaną ujawnione? Czy portfele będą dopasowane do założonych celów?
W 2023 Rada Prezesów zobowiązała się do rozważenia wprowadzenia celów pośrednich, a w 2024 postanowiła wyznaczyć takie cele ograniczenia emisji w odniesieniu do portfeli sektora przedsiębiorstw w programach APP i PEPP. W przyjętych celach pośrednich uwzględnione zostaną wytyczne wynikające z wymogów unijnego rozporządzenia o wskaźnikach referencyjnych i towarzyszącego mu rozporządzenia delegowanego Komisji. Bez uszczerbku dla swojego mandatu do utrzymania stabilności cen Eurosystem starannie opracuje kompleksowe zasady wyznaczania wiarygodnych pośrednich celów emisyjnych zgodnych z założeniami porozumienia paryskiego oraz unijnymi celami neutralności klimatycznej. Na tym etapie cele pośrednie będą wykorzystywane na użytek wewnętrzny do monitorowania ścieżki redukcyjnej portfeli sektora przedsiębiorstw. W przypadku stwierdzenia odchyleń od pożądanej ścieżki będziemy analizować indywidualne działania naprawcze, w ramach naszego mandatu.
EBC zapowiedział, że rozważy wprowadzenie celów pośrednich, w pierwszym sprawozdaniu poświęconym informacjom finansowym związanym z klimatem dotyczącym papierów wartościowych sektora przedsiębiorstw utrzymywanych przez Eurosystem na potrzeby polityki pieniężnej, opublikowanym w marcu 2023. Decyzją o realizacji celów pośrednich Eurosystem podkreśla swoje zaangażowanie na rzecz stopniowego i systematycznego zmniejszania emisji w odniesieniu do portfeli sektora przedsiębiorstw, a przez to ograniczenia śladu środowiskowego tych portfeli i ich ekspozycji na ryzyko związane z transformacją klimatyczną. Dzięki celom pośrednim na potrzeby wewnętrznego monitorowania Eurosystem może zdobywać dalsze doświadczenia w tej dziedzinie, a jednocześnie udoskonalać zasady wyznaczania celów z uwzględnieniem postępujących zmian w metodach i rozwiązaniach dla banków centralnych.
12. Czy cele pośrednie dotyczące portfeli sektora przedsiębiorstw będą obowiązywać na poziomie portfeli czy na poziomie poszczególnych przedsiębiorstw?
Cele pośrednie w zakresie redukcji emisji dotyczące portfeli sektora przedsiębiorstw w ramach programów APP i PEPP będą ustalone na poziomie portfeli, nie zaś na poziomie przedsiębiorstw. To oznacza, że cele pośrednie mają zastosowanie do całych portfeli, a nie poszczególnych przedsiębiorstw. Ustalanie celów pośrednich na poziomie portfeli to powszechna praktyka wśród właścicieli aktywów, którzy chcą zmniejszyć ślad węglowy swoich inwestycji i ich ekspozycję na ryzyko klimatyczne. EBC nie ustala celów w zakresie redukcji emisji dla poszczególnych przedsiębiorstw.
Eurosystem zamierza opracować skuteczny system ustalania celów pośrednich. Prace nad tym systemem będą obejmować np. określenie pożądanych ścieżek redukcji emisji, wybór wskaźnika do pomiaru postępów na tych ścieżkach oraz potencjalne działania naprawcze, które mogłyby zostać podjęte w przypadku odchylenia emisji od pożądanej ścieżki. Na końcowym etapie prac EBC weźmie pod uwagę odnośne przepisy prawa UE.
13. Czy Eurosystem opracuje jeszcze cele pośrednie i ilościowe?
Grupa zadaniowa TCFD zaleca, aby w miarę możliwości określać cele ilościowe i wymierne, w tym cele pośrednie, dla portfeli niezwiązanych z polityką pieniężną. Na tym etapie członkowie Eurosystemu mogą stosować długookresowe cele jakościowe, biorąc pod uwagę konkretne założenia i ograniczenia dotyczące portfeli Eurosystemu, powstające obecnie zasady inwestycji zeroemisyjnych dla banków centralnych, ich niedawne, lecz coraz większe doświadczenia w zakresie nowo zamawianych źródeł danych oraz szybko ewoluującą naukę o zmianie klimatu. Członkowie Eurosystemu będą regularnie przeprowadzać przeglądy praktyk informacyjnych i w razie potrzeby mogą dodać cele pośrednie i ilościowe. W odniesieniu do niektórych portfeli Eurosystemu niezwiązanych z polityką pieniężną już dodano cele pośrednie, które są uzupełnieniem celów długookresowych. Jeśli cele pośrednie są dostępne, podaje się je w sprawozdaniu grupy zadaniowej TCFD, w części poświęconej wskaźnikom i celom.
14. Jakie są cele porozumienia paryskiego i unijne cele neutralności klimatycznej?
W porozumieniu paryskim określono światowe ramy ograniczania globalnego ocieplenia do poziomu znacznie poniżej 2°C, najlepiej do 1,5°C, w porównaniu z poziomem sprzed rewolucji przemysłowej. UE zobowiązała się do realizacji celów tego porozumienia i zamierza osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050. W tym kontekście przyjęła Europejskie prawo o klimacie, które przewiduje prawnie wiążący cel polegający na osiągnięciu do 2050 zeroemisyjności na poziomie całej UE. Przyjęte przepisy określają także cel pośredni, jakim jest zmniejszenie do 2030 emisji netto gazów cieplarnianych o co najmniej 55% w porównaniu z poziomem z 1990. Dążymy do tego, aby nasze portfele niezwiązane z polityką pieniężną i zasoby obligacji przedsiębiorstw systematycznie przyczyniały się do realizacji celów porozumienia paryskiego i unijnych celów neutralności klimatycznej. Będziemy regularnie monitorować nasze postępy w dążeniu do tych celów.
15. Jak Eurosystem mierzy postępy w realizacji celów klimatycznych?
Miarą naszych postępów w tym obszarze są określone wskaźniki i ich zmiany w czasie. Wybór wskaźnika wykorzystanego w ocenie zależy od analizowanych portfeli, klas aktywów i celów klimatycznych. Na przykład postępy w zmniejszaniu emisji związanych z danym portfelem są zazwyczaj oceniane na podstawie takich wskaźników jak średnia ważona intensywność emisji dwutlenku węgla lub ślad węglowy portfela, natomiast w ocenie postępów w zakresie finansowania przejścia na zeroemisyjność analizuje się udział zielonych obligacji w portfelu.
16. Czy Eurosystem będzie regularnie publikować ujawniane informacje?
Eurosystem zamierza co roku publikować te informacje i regularnie analizować wszystkie aspekty zasad ich ujawniania, aby jakość ujawnianych informacji była jeszcze lepsza i aby spełniały one swój cel. Regularnym przeglądom będą podlegać zakres podawanych emisji, portfele objęte sprawozdawczością, analizowane wskaźniki i cele, a także jakość i dostępność danych.
17. Dlaczego Eurosystem przeprowadza klimatyczne testy warunków skrajnych w odniesieniu do swojego bilansu i czy publikuje wyniki tych testów?
W 2022 w ramach Eurosystemu – zgodnie z zalecaną praktyką i programem działań związanych ze zmianą klimatu – przeprowadzono klimatyczny test warunków skrajnych w odniesieniu do niektórych części jego bilansu, aby przeanalizować wpływ zmiany klimatu na jego profil ryzyka. Taki stress test obejmuje różne ekspozycje finansowe, w tym pożyczki zabezpieczone, obligacje przedsiębiorstw, obligacje zabezpieczone i papiery wartościowe zabezpieczone aktywami.
Klimatyczny test warunków skrajnych jest zgodny z zaleceniem grupy zadaniowej TCFD, aby organizacje opisywały swoją odporność na różne scenariusze klimatyczne i oceniały ich potencjalne skutki. Ponadto sieć NGFS, w przewodniku dla banków centralnych dotyczącym ujawniania informacji związanych z klimatem, zachęca banki centralne do określania bezpośrednich i pośrednich skutków ryzyka klimatycznego przy użyciu metod ilościowych, takich jak analiza scenariuszy, testy warunków skrajnych i odwrotne testy warunków skrajnych.
Eurosystem opublikował główne rezultaty klimatycznego stress testu w formie zbiorczego jakościowego zestawienia wyników, uwzględniającego pozostałe braki w danych i metodologiczne ograniczenia. Ten test zostanie powtórzony w 2024, a jego wyniki mają być opublikowane w 2025.