Wat is een haircut?
Laatst bijgewerkt: 30 juni 2023
Op de financiële markten betekent een haircut een vermindering die wordt toegepast op de waarde van een actief. Deze wordt uitgedrukt in een percentage. Als bijvoorbeeld een actief – zoals een overheidsobligatie – € 1 miljoen waard is maar een haircut van 20% krijgt, betekent dit dat het actief wordt behandeld alsof het slechts € 0,8 miljoen waard is.
Wanneer wordt er van haircuts gebruikgemaakt?
Eén voorbeeld van het gebruik van haircuts is wanneer een centrale bank geld uitleent aan een commerciële bank. De centrale bank zal voor deze lening, als een vorm van verzekering, om onderpand vragen (meer over onderpand). De bank zal daarbij echter een haircut (d.w.z. een vermindering) toepassen op de waarde van dit onderpand. Als we het voorbeeld van hierboven nemen, zou een commerciële bank een lening van € 0,8 miljoen ontvangen, aangezien dat de waarde van het actief is na toepassing van een haircut van 20%.
Waarom wordt er van haircuts gebruikgemaakt?
Centrale banken dienen er zeker van te zijn dat het geld dat ze uitlenen wordt terugbetaald. De eerste verdedigingslinie is uiteraard de overeenkomst met de kredietnemer over de terugbetaling. Maar als de kredietnemer de lening niet terugbetaalt, zal de centrale bank het onderpand verkopen. De centrale bank dient er daarom zeker van te zijn dat ze het onderpand kan verkopen tegen een prijs die het bedrag van de lening dekt. Maar de waarde van activa kan stijgen of dalen en centrale banken kunnen enige tijd nodig hebben om bepaalde activa te verkopen. Een haircut verschaft dus eigenlijk een veiligheidsbuffer tegen een daling van de waarde gedurende de tijd die nodig is om het onderpand te verkopen.
Laten we, om dit te illustreren, eens kijken naar een obligatie van € 1 miljoen. Die is nu misschien € 1 miljoen waard, maar er is geen garantie dat die ook daadwerkelijk € 1 miljoen opbrengt op het moment van de verkoop. De financiële markten kunnen volatiel zijn en de waarde van de activa kan worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals de financiële gezondheid van de emittent van de obligatie. Daarom zijn activa met een actuele marktwaarde van € 1 miljoen niet voldoende om een lening voor hetzelfde bedrag te krijgen.
Hoe wordt het percentage van de haircut vastgesteld?
De uitlenende partij (in dit geval de centrale bank) moet bepalen hoe groot de haircut moet zijn om het risico af te dekken dat het actief niet tegen zijn actuele waarde kan worden verkocht. Dit zal afhangen van de hierboven genoemde factoren, onder meer van hoe risicovol een bepaald type actief is, hoe volatiel de prijs ervan is, en hoe ‘liquide’ het is (d.w.z. hoe gemakkelijk het snel en zonder waardeverlies kan worden verkocht). Met andere woorden, de grootte van een haircut hangt af van de eigenschappen van zowel het onderpand als de emittent ervan. Zo zijn obligaties van de centrale overheid doorgaans relatief veilige en liquide beleggingen, waardoor ze een kleinere haircut krijgen dan bankleningen.
Welke haircuts past het Eurosysteem toe?
Het Eurosysteem, dat bestaat uit de ECB en de nationale centrale banken van het eurogebied, besluit zorgvuldig welke haircuts het toepast op het door banken verstrekte onderpand. Het Eurosysteem verzekert zich er altijd van dat de haircut toereikend en proportioneel is om het risico van een verlies tot een minimum te beperken.
Het Eurosysteem accepteert onderpand dat aan de voorwaarden voldoet, het heeft verder geen voorkeur voor een bepaald type actief. Als onderpand voor een lening van € 1 miljoen zou de kredietnemer bijvoorbeeld € 1,7 miljoen aan bankleningen met een haircut van 40% kunnen verstrekken of € 1,06 miljoen aan overheidsobligaties met een haircut van 5%, aangezien het onderpand in beide gevallen een waarde van iets meer dan € 1 miljoen vertegenwoordigt. Waar het om gaat, is dat de totale waarde van het onderpand na aftrek van de haircuts, gelijk is aan (of hoger is dan) het totale bedrag van de lening. Dit betekent dat de kredietnemer een groter bedrag aan activa met hogere haircuts moet verstrekken of een kleiner bedrag aan activa met lagere haircuts.
Het Eurosysteem beschikt over een strikt risicobeheerproces en het gebruik van haircuts is één van de verschillende risicobeheersmaatregelen die het neemt om te voorkomen dat het ongepaste risico's neemt. Het risicobeheersingskader wordt regelmatig herzien en de ECB publiceert een lijst met de categorieën haircuts die ze toepast op onderpand.
Meer informatie over haircuts vindt u in de occasional paper genaamd"The valuation haricuts applied to eligible marketable assets for ECB credit operations".