KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 12 września 2024

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na konferencji prasowej.

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć stopę depozytu w banku centralnym, która służy nam do sterowania nastawieniem polityki pieniężnej, o 25 punktów bazowych. Jak wynika z naszej aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej, zasadne jest obecnie poczynienie kolejnego kroku w zmniejszaniu stopnia restrykcyjności polityki pieniężnej.

Ostatnie dane o inflacji były zasadniczo zgodne z oczekiwaniami, a najnowsze projekcje ekspertów EBC pokrywają się z poprzednimi projekcjami inflacji. Eksperci oceniają, że inflacja ogółem wyniesie średnio 2,5% w 2024, 2,2% w 2025 i 1,9% w 2026, czyli tyle samo co w projekcjach z czerwca. Oczekuje się, że w końcówce tego roku inflacja ponownie wzrośnie, po części dlatego, że w jej rocznej stopie przestaną być ujmowane wcześniejsze ostre spadki cen energii. Następnie, w drugiej połowie przyszłego roku, inflacja powinna spaść do docelowego poziomu. Jeśli chodzi o inflację bazową, projekcje na 2024 i 2025 zostały nieco zrewidowane w górę, w związku z wyższą od spodziewanej inflacją cen usług. Jednocześnie eksperci nadal oczekują szybkiego spadku inflacji bazowej: z 2,9% w tym roku do 2,3% w 2025 i 2,0% w 2026.

Inflacja wewnętrzna pozostaje wysoka w warunkach wciąż przyspieszonego wzrostu płac. Niemniej presja związana z kosztami pracy słabnie, natomiast zyski częściowo amortyzują oddziaływanie wyższych płac na inflację. Warunki finansowania pozostają zaostrzone, a aktywność gospodarcza – stłumiona, co wynika z niskich wydatków konsumpcyjnych i inwestycji. Eksperci przewidują, że wzrost gospodarczy wyniesie 0,8% w 2024, po czym przyspieszy do 1,3% w 2025 i 1,5% w 2026. W porównaniu z projekcjami z czerwca projekcje wzrostu zrewidowano nieco w dół, głównie z powodu słabszej kontrybucji popytu wewnętrznego w kilku najbliższych kwartałach.

Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja szybko powróciła do średniookresowego docelowego poziomu 2%. Podstawowe stopy procentowe pozostaną wystarczająco restrykcyjne tak długo, jak będzie to konieczne do osiągnięcia tego celu. Będziemy w dalszym ciągu ustalać odpowiedni stopień i czas trwania restrykcyjności na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Podjęte dziś decyzje są przedstawione w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej. 13 marca 2024 ogłosiliśmy, że 18 września wejdą w życie pewne zmiany w systemie operacyjnym realizacji polityki pieniężnej. W szczególności różnica między stopą procentową podstawowych operacji refinansujących a stopą depozytu w banku centralnym będzie wynosić 15 punktów bazowych. Różnica między stopą kredytu w banku centralnym a stopą podstawowych operacji refinansujących pozostanie – bez zmian – na poziomie 25 punktów bazowych.

Wytłumaczę teraz bardziej szczegółowo, jak oceniamy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Gospodarka w drugim kwartale urosła o 0,2%, wobec 0,3% w pierwszym kwartale, czyli mniej, niż przewidywano w ostatnich projekcjach ekspertów. Siłą napędową wzrostu gospodarczego były głównie eksport netto i wydatki publiczne. Prywatny popyt wewnętrzny osłabił się, pod wpływem spadku wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych, inwestycji przedsiębiorstw i inwestycji mieszkaniowych. O ile usługi wspierały wzrost gospodarczy, o tyle kontrybucja przemysłu i budownictwa była ujemna. Według wskaźników ankietowych na ożywienie gospodarcze w dalszym ciągu oddziałują pewne niesprzyjające czynniki.

Oczekujemy, że ożywienie gospodarcze z czasem będzie się umacniać, w miarę jak gospodarstwa domowe będą mogły sobie pozwolić na większą konsumpcję dzięki rosnącym dochodom realnym. Wydatkom konsumpcyjnym i inwestycjom powinno sprzyjać stopniowe zanikanie oddziaływania restrykcyjnej polityki pieniężnej. Ożywienie gospodarcze powinno być także dalej wspierane przez eksport wraz ze wzrostem popytu światowego.

Rynek pracy pozostaje odporny. Stopa bezrobocia w lipcu zasadniczo się nie zmieniła i wyniosła 6,4%. Jednocześnie wzrost zatrudnienia w drugim kwartale zwolnił do 0,2%, wobec 0,3% w pierwszym kwartale. Ostatnie wskaźniki ankietowe sygnalizują dalsze zmniejszanie się popytu na pracę, zaś wskaźnik wolnych miejsc pracy spadł i znajduje się bliżej poziomów sprzed pandemii.

Polityka fiskalna i polityka strukturalna powinny służyć podniesieniu produktywności i konkurencyjności gospodarki, co pomogłoby zwiększyć wzrost potencjalny i ograniczyć presję cenową w średnim okresie. W raporcie Maria Draghiego w sprawie przyszłości konkurencyjności Europy i raporcie Enrica Letty w sprawie wzmocnienia jednolitego rynku podkreślono pilną konieczność przeprowadzenia reform i przedstawiono konkretne propozycje w tym celu. Pełne, przejrzyste i niezwłoczne wdrożenie zreformowanych unijnych ram zarządzania gospodarczego pomoże rządom w trwałym obniżeniu deficytów budżetowych i wskaźników zadłużenia. Rządy powinny teraz energicznie pójść w tym kierunku w swoich średniookresowych planach dotyczących polityki fiskalnej i polityki strukturalnej.

Inflacja

Według szybkiego szacunku Eurostatu roczna inflacja zmalała z 2,6% w lipcu do 2,2% w sierpniu. Ceny energii w ujęciu rocznym spadły o 3,0%, podczas gdy w poprzednim miesiącu wzrosły o 1,2%. Inflacja cen żywności nieco podskoczyła, do 2,4% w sierpniu. Inflacja cen towarów i inflacja cen usług poszły w przeciwnych kierunkach: pierwsza w dół do 0,4%, wobec 0,7% w lipcu, natomiast druga w górę, z 4,0% do 4,2%.

Większość miar inflacji bazowej w lipcu zasadniczo się nie zmieniła. Inflacja wewnętrzna obniżyła się jedynie nieznacznie, z 4,5% w czerwcu do 4,4%, w obliczu silnej presji cenowej, której źródłem są zwłaszcza płace. Wzrost płac negocjowanych do końca roku pozostanie wysoki i zmienny, biorąc pod uwagę istotną rolę płatności jednorazowych w niektórych krajach i etapowość regulacji płac. Jednocześnie ogólny wzrost kosztów pracy słabnie. Dynamika przeciętnego wynagrodzenia dalej się obniżyła – po raz czwarty z rzędu – do 4,3% w drugim kwartale i zgodnie z projekcjami ekspertów EBC w przyszłym roku ponownie wyraźnie zwolni. Mimo słabej wydajności wzrost jednostkowych kosztów pracy w drugim kwartale był słabszy i wyniósł 4,6%, wobec 5,2% w pierwszym kwartale. Eksperci oczekują, że dynamika jednostkowych kosztów pracy w horyzoncie projekcji będzie dalej się obniżać na skutek niższego wzrostu płac i odbicia wydajności. Ponadto zyski w dalszym ciągu częściowo kompensują proinflacyjne oddziaływanie wyższych kosztów pracy.

Ustępowanie presji związanej z kosztami pracy i stopniowe przenoszenie się wcześniejszego zacieśnienia polityki pieniężnej na ceny konsumpcyjne powinny podtrzymywać proces dezinflacji. Większość miar długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi około 2%, a miary rynkowe od naszego lipcowego posiedzenia spadły i znajdują się bliżej tego poziomu.

Ocena ryzyka

W bilansie ryzyka dla wzrostu gospodarczego nadal przeważają czynniki spadkowe. Na wzrost gospodarczy w strefie euro niekorzystnie wpłynąłby niższy popyt na eksport strefy euro, wynikający np. z osłabienia gospodarki światowej lub nasilenia napięć handlowych między największymi gospodarkami. Głównymi źródłami ryzyka geopolitycznego są nieuzasadniona wojna Rosji przeciwko Ukrainie i tragiczny konflikt na Bliskim Wschodzie. Wskutek tego niepewność firm i gospodarstw domowych co do przyszłości może się zwiększyć, a w handlu światowym mogą wystąpić zakłócenia. Wzrost gospodarczy może też być niższy, jeśli opóźnione oddziaływanie zacieśnienia polityki pieniężnej okaże się mocniejsze, niż oczekiwano. Wzrost gospodarczy może być wyższy, jeśli inflacja obniży się szybciej, niż przewidywano, a rosnące zaufanie i dochody realne przełożą się na nadspodziewanie większe wydatki lub jeśli tempo wzrostu gospodarki światowej będzie szybsze, niż oczekiwano.

Inflacja może okazać się wyższa od zakładanej, jeśli wzrost płac lub zysków będzie większy, niż oczekiwano. Do proinflacyjnych czynników ryzyka należą także zwiększone napięcia geopolityczne, które mogą powodować podbijanie cen energii i kosztów przewozu towarów w najbliższym czasie oraz zakłócać handel światowy. Ponadto ekstremalne zdarzenia pogodowe i – ogólnie – coraz bardziej widoczne przejawy kryzysu klimatycznego mogą skutkować wyższymi cenami żywności. Z kolei nadspodziewanie duży spadek inflacji może nastąpić, jeśli polityka pieniężna stłumi popyt w większym stopniu, niż oczekiwano, lub otoczenie gospodarcze w pozostałej części świata niespodziewanie się pogorszy.

Warunki finansowe i monetarne

Od naszego lipcowego posiedzenia rynkowe stopy procentowe wyraźnie się obniżyły, przede wszystkim w wyniku osłabienia się perspektyw światowego wzrostu gospodarczego i zmniejszenia obaw przed presją inflacyjną. Napięcia na światowych rynkach w okresie letnim doprowadziły do przejściowego zaostrzenia warunków finansowych w bardziej ryzykownych segmentach rynku.

W sumie koszty finansowania pozostają restrykcyjne w warunkach dalszej transmisji naszych wcześniejszych podwyżek podstawowych stóp procentowych. Średnie oprocentowanie nowych kredytów dla firm i nowych kredytów hipotecznych w lipcu pozostało wysokie i wyniosło, odpowiednio, 5,1% i 3,8%.

Akcja kredytowa jest wciąż spowolniona w obliczu słabego popytu. Dynamika kredytów dla firm wyniosła w lipcu w ujęciu rocznym 0,6%, czyli nieco mniej niż w czerwcu, a dynamika kredytów dla gospodarstw domowych wzrosła do 0,5%. Dynamika podaży szerokiego pieniądza – mierzonej agregatem M3 – w lipcu wyniosła 2,3%, czyli tyle samo co w czerwcu.

Podsumowanie

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć stopę depozytu w banku centralnym o 25 punktów bazowych. Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja szybko powróciła do średniookresowego docelowego poziomu 2%. Podstawowe stopy procentowe pozostaną wystarczająco restrykcyjne tak długo, jak będzie to konieczne do osiągnięcia tego celu. Będziemy w dalszym ciągu ustalać odpowiedni stopień i czas trwania restrykcyjności na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Niezależnie od sytuacji jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie instrumenty w ramach swojego mandatu, by doprowadzić do powrotu inflacji do średniookresowego docelowego poziomu i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Odpowiemy teraz chętnie na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.