PREASÓCÁID

Christine Lagarde, Uachtarán an Bhainc Ceannais Eorpaigh
Luis de Guindos, Leas-Uachtarán an Bhainc Ceannais Eorpaigh

Frankfurt am Main, an 12 Meán Fómhair 2024

Dia daoibh. Cuirim féin agus an Leas-Uachtarán fáilte romhaibh chuig an bpreasócáid.

Chinn an Chomhairle Rialaithe inniu ráta na saoráide taisce – an ráta trína stiúraimid seasamh an bheartais airgeadaíochta – a ísliú 25 bhonnphointe. Bunaithe ar ár measúnú nuashonraithe ar ionchas an bhoilscithe, ar dhinimic an bhoilscithe bhunúsaigh agus ar neart tharchur an bheartais airgeadaíochta, is iomchuí anois céim eile a ghlacadh chun méid an tsriain ar bheartas airgeadaíochta a mhaolú.

Tá sonraí boilscithe le déanaí mar a bhíothas ag súil leo den chuid is mó agus deimhnítear sna réamh-mheastacháin is déanaí ó fhoireann an Bhainc Ceannais Eorpaigh an t-ionchas boilscithe a bhí ann roimhe seo. Measann an fhoireann gur boilsciú 2.5 faoin gcéad ar an meán a bheidh ann in 2024, 2.2 faoin gcéad ar an meán in 2025 agus 1.9 faoin gcéad ar an meán in 2026, mar a cuireadh in iúl i réamh-mheastacháin mhí an Mheithimh. Meastar go dtiocfaidh méadú ar an mboilsciú arís sa chuid dheireanach den bhliain seo, go páirteach toisc nach mbeidh an titim ghéar a bhí roimhe seo ar phraghsanna fuinnimh san áireamh a thuilleadh sna rátaí bliantúla. Ba cheart go laghdódh an boilsciú ansin i dtreo ár sprice sa dara leath den bhliain seo chugainn. I gcás an chroí-bhoilscithe, rinneadh coigeartú beag suas ar na réamh-mheastacháin le haghaidh 2024 agus 2025, ós rud é go raibh boilsciú seirbhísí níos airde ná mar a bhíothas ag súil leis. Ag an am céanna, tá an fhoireann fós ag súil le laghdú tapa ar an gcroí-bhoilsciú, ó 2.9 faoin gcéad i mbliana go 2.3 faoin gcéad in 2025 agus 2.0 faoin gcéad in 2026.

Tá boilsciú intíre fós ard toisc go bhfuil pá fós ag ardú ar luas ardaithe. Mar sin féin, tá brúnna costais saothair ag maolú, agus tá brabúis ag cur maolú go páirteach ar an tionchar a bhíonn ag pá níos airde ar bhoilsciú. Tá coinníollacha maoiniúcháin sriantach i gcónaí, agus tá gníomhaíocht eacnamaíoch fós ciúin, rud a léiríonn go bhfuil tomhaltas príobháideach agus infheistíocht lag. Measann an fhoireann anois go dtiocfaidh fás 0.8 faoin gcéad ar an ngeilleagar in 2024, ag ardú go dtí 1.3 faoin gcéad in 2025 agus go dtí 1.5 faoin gcéad in 2026. Is leasú beag anuas é sin i gcomparáid le réamh-mheastacháin mhí an Mheithimh, go príomha mar gheall go bhfuiltear ag tuar go mbeidh éileamh intíre níos laige i gceist sna ráithí seo amach romhainn.

Tá rún daingean againn a chinntiú go bhfillfidh an boilsciú ar ár sprioc mheántéarmach dó faoin gcéad gan mhoill. Coinneoimid na rátaí beartais sriantach a dhóthain a fhad is gá chun an aidhm sin a bhaint amach. Leanfaimid de chur chuige a bheidh ag brath ar shonraí agus ar chur chuige cruinniú ar chruinniú a leanúint chun leibhéal agus fad cuí an tsriain a chinneadh. Go háirithe, beidh ár gcinntí faoi rátaí úis bunaithe ar ár measúnú ar an ionchas boilscithe i bhfianaise na sonraí nua eacnamaíochta agus airgeadais, na ndinimicí maidir le boilsciú bunúsach agus neart an tarchuir beartais airgeadaíochta. Nílimid ag déanamh aon ghealltanas fós maidir le treo ar leith rátaí.

Tá na cinntí uile a rinneadh inniu leagtha amach i bpreasráiteas atá ar fáil ar ár suíomh gréasáin. Mar a fógraíodh an 13 Márta 2024, tiocfaidh roinnt athruithe ar an gcreat oibríochtúil chun an beartas airgeadaíochta a chur chun feidhme i bhfeidhm ón 18 Meán Fómhair. Socrófar, go háirithe, an raon difríochta idir an ráta úis ar na príomhoibríochtaí athmhaoinithe agus ráta na saoráide taisce ag 15 bhonnphointe. Fanfaidh an raon difríochta idir an ráta ar an tsaoráid iasachta imeallach agus an ráta ar na príomhoibríochtaí athmhaoinithe gan athrú ag 25 bhonnphointe.

Tabharfaidh mé cuntas níos mionsonraithe anois ar ár mbarúil faoin bhforbairt a thiocfaidh ar an ngeilleagar agus ar bhoilsciú, agus ansin míneoimid ár measúnú ar dhálaí airgeadais agus airgeadaíochta.

Gníomhaíocht eacnamaíoch

D'fhás an geilleagar 0.2 faoin gcéad sa dara ráithe, tar éis fhás 0.3 faoin gcéad sa chéad ráithe, ag titim faoi bhun réamh-mheastacháin is déanaí na foirne. D’eascair an fás go príomha as glanonnmhairí agus caiteachas rialtais. Laghdaigh an t-éileamh príobháideach intíre, de réir mar a chaith teaghlaigh níos lú, laghdaigh gnólachtaí ar infheistíocht ghnó agus laghdaigh an infheistíocht i dtithíocht. Cé gur thacaigh seirbhísí leis an bhfás, bhí tionchar diúltach ag earnáil na tionsclaíochta agus earnáil na tógála. De réir táscairí suirbhé, tá roinnt dúshlán fós ag teacht sa bhealach ar an téarnamh.

Táimid ag súil go neartóidh an téarnamh le himeacht ama, de réir mar a cheadaíonn fíorioncaim atá ag dul i méid do theaghlaigh níos mó a chaitheamh. Ba cheart go dtacódh éifeachtaí an bheartais shriantaigh airgeadaíochta atá ag dul i léig de réir a chéile le caitheamh agus le hinfheistíocht. Ba cheart go leanfadh onnmhairí de bheith ag cuidiú leis an téarnamh de réir mar a bheidh an t-éileamh domhanda ag méadú.

Tá an margadh saothair athléimneach i gcónaí. Ní raibh aon athrú tríd is tríd ar an ráta dífhostaíochta i mí Iúil, a bhí ag 6.4 faoin gcéad. Ag an am céanna, mhoilligh an fás ar fhostaíocht go dtí 0.2 faoin gcéad sa dara ráithe, anuas ó 0.3 faoin gcéad sa chéad ráithe. Léirítear sna táscairí suirbhé a rinneadh le déanaí go bhfuil maolú breise ar an éileamh ar shaothar, agus go bhfuil an ráta folúntais poist tite níos gaire go dtí na leibhéil a bhí ann roimh an bpaindéim.

Ba cheart beartais fhioscacha agus struchtúracha a dhíriú ar an ngeilleagar a dhéanamh níos táirgiúla agus níos iomaíche, rud a chuideodh le fás ionchasach a ardú agus brúnna praghsanna a laghdú sa mheántéarma. Leagtar béim i dtuarascáil Mario Draghi maidir le hiomaíochas na hEorpa amach anseo agus i dtuarascáil Enrico Letta maidir leis an Margadh Aonair a chumhachtú ar an ngéarghá atá le hathchóiriú agus tograí praiticiúla a chur ar fáil chun é sin a bhaint amach. Trí chreat rialachais eacnamaíoch athbhreithnithe an Aontais Eorpaigh a chur chun feidhme go hiomlán, go trédhearcach agus gan mhoill, cuideofar le rialtais easnaimh bhuiséid agus cóimheasa fiachais a laghdú ar bhonn leanúnach. Ba cheart do rialtais tús maith a dhéanamh anois ina threo sin ina bpleananna meántéarmacha do bheartais fhioscacha agus struchtúracha.

Boilsciú

De réir thobmheastachán Eurostat, thit an boilsciú bliantúil go dtí 2.2 faoin gcéad i mí Lúnasa, ó 2.6 faoin gcéad i mí Iúil. Thit praghsanna fuinnimh ag ráta bliantúil 3.0 faoin gcéad, tar éis méadú 1.2 faoin gcéad an mhí roimhe sin. Tháinig ardú beag ar bhoilsciú praghsanna bia, go dtí 2.4 faoin gcéad i mí Lúnasa. Bhog boilsciú earraí agus boilsciú seirbhísí i dtreonna contrártha. Tháinig laghdú ar bhoilsciú earraí go dtí 0.4 faoin gcéad, ó 0.7 faoin gcéad i mí Iúil, agus d'ardaigh boilsciú seirbhísí, go dtí 4.2 faoin gcéad ó 4.0 faoin gcéad.

Bhí an chuid is mó de bhearta an bhoilscithe bhunúsaigh gan athrú den chuid is mó i mí Iúil. Tháinig laghdú beag ar bhoilsciú intíre, go dtí 4.4 faoin gcéad ó 4.5 faoin gcéad i mí an Mheithimh, agus tháinig brú láidir praghsanna go háirithe ó phá. Leanfaidh fás pá idirbheartaithe de bheith ard agus luaineach an chuid eile den bhliain, i bhfianaise an róil shuntasaigh atá ag íocaíochtaí aonuaire i roinnt tíortha agus i bhfianaise chineál céimnithe na gcoigeartuithe pá. Ag an am céanna, tá an fás foriomlán ar chostais saothair ag maolú. Thit an fás ar chúiteamh in aghaidh an fhostaí tuilleadh go dtí 4.3 faoin gcéad sa dara ráithe, an ceathrú laghdú as a chéile, agus tá sé beartaithe ag foireann an Bhainc Ceannais Eorpaigh é a mhoilliú go suntasach arís an bhliain seo chugainn. In ainneoin táirgiúlacht lag, níor fhás costais aonad saothair chomh láidir sin sa dara ráithe, 4.6 faoin gcéad, tar éis fhás 5.2 faoin gcéad sa chéad ráithe. Tá an fhoireann ag súil go leanfaidh fás an chostais aonad saothair de bheith ag laghdú le linn na tréimhse réamh-mheasta mar gheall ar fhás pá níos ísle agus téarnamh sa táirgiúlacht. Ar deireadh, leanann brabúis de na héifeachtaí boilscitheacha a bhaineann le costais saothair níos airde a fhritháireamh go páirteach.

Ba cheart tacú leis an bpróiseas díbhoilscithe trí bhrúnna costais saothair a laghdú agus tríd an mbeartas airgeadaíochta a bhí ann roimhe seo a ghéarú de réir a chéile agus a thoradh sin a chur ar aghaidh chuig tomhaltóirí de réir a chéile. Seasann formhór na mbeart maidir le hionchais bhoilscithe níos fadtéarmaí ag thart ar 2 faoin gcéad, agus tá na bearta margadhbhunaithe tar éis titim níos gaire don leibhéal sin ó bhí an cruinniú againn i mí Iúil.

Measúnú riosca

Tá baoil don fhás eacnamaíoch fós tiontaithe i dtreo an taoibh thíos. Chuirfeadh an t-éileamh níos ísle ar onnmhairí an limistéir euro, mar shampla mar gheall ar gheilleagar domhanda níos laige nó méadú ar theannas trádála idir geilleagair mhóra, isteach ar fhás an limistéir euro. Is foinsí ollmhóra riosca geopholaitiúil iad cogadh gan údar na Rúise i gcoinne na hÚcráine agus an choinbhleacht thragóideach sa Mheánoirthear. Mar thoradh air sin, d’fhéadfadh sé nach mbeadh gnólachtaí agus teaghlaigh chomh muiníneach céanna faoin todhchaí agus go gcuirfí isteach ar an trádáil dhomhanda. D’fhéadfadh fás a bheith níos ísle freisin má bhíonn éifeachtaí laga an ghéaraithe ar an mbeartas airgeadaíochta níos láidre ná mar a bhíothas ag súil leis. D’fhéadfadh fás a bheith níos airde má thagann laghdú níos tapúla ar an mboilsciú ná mar a bhíothas ag súil leis agus má mhéadaíonn muinín agus ioncaim réadacha go dtiocfaidh méadú níos mó ar chaiteachas ná mar a bhíothas ag súil leis, nó má fhásann geilleagar an domhain níos láidre ná mar a bhíothas ag súil leis.

D'fhéadfadh boilsciú a bheith níos airde ná mar a bhíothas ag súil leis má thagann méadú níos mó ná mar a bhíothas ag súil leis ar phá nó ar bhrabúis. Eascraíonn rioscaí ar an taobh thuas don bhoilsciú freisin as an teannas geopholaitiúil méadaithe, rud a d’fhéadfadh praghsanna fuinnimh agus costais lasta a bhrú níos airde sa ghearrthéarma agus cur isteach ar an trádáil dhomhanda. Thairis sin, d’fhéadfadh teagmhais adhaimsire, agus an ghéarchéim aeráide atá ag teacht chun cinn ar bhonn níos leithne, praghsanna bia a ardú. Os a choinne sin, d’fhéadfadh an boilsciú a bheith ina ábhar iontais ar an taobh thíos má dhéanann beartas airgeadaíochta an t-éileamh a mhaolú níos mó ná mar a bhíothas ag súil leis, nó má théann an timpeallacht eacnamaíoch sa chuid eile den domhan in olcas gan choinne.

Coinníollacha airgeadais agus airgeadaíochta

Tá laghdú suntasach tagtha ar rátaí úis an mhargaidh ó bhí cruinniú mhí Iúil againn, den chuid is mó mar gheall ar ionchas níos laige don fhás domhanda agus imní níos lú faoi bhrúnna boilscithe. Mar thoradh ar an teannas sna margaí domhanda le linn an tsamhraidh, tháinig géarú sealadach ar dhálaí airgeadais sna deighleoga margaidh a bhfuil riosca níos mó ag baint leo.

Ar an iomlán, tá costais mhaoiniúcháin sriantach i gcónaí de réir mar a leanann na méaduithe ar an ráta beartais a bhí againn san am a chuaigh thart de bheith ag obair tríd an slabhra tarchuir. D'fhan na meánrátaí úis ar iasachtaí nua do ghnólachtaí agus ar mhorgáistí nua ard i mí Iúil, ag 5.1 agus 3.8 faoin gcéad faoi seach.

Tá an fás creidmheasa fós mall mar gheall ar éileamh lag. D'fhás iasachtaí bainc do ghnólachtaí ag ráta bliantúil 0.6 faoin gcéad i mí Iúil, síos beagán ó Mheitheamh, agus chuaigh an fás in iasachtaí do theaghlaigh suas go dtí 0.5 faoin gcéad. Tháinig méadú 2.3 faoin gcéad ar airgead leathan – arna thomhas le M3 – i mí Iúil, an ráta céanna a bhí ann i mí an Mheithimh.

Conclúid

Chinn an Chomhairle Rialaithe inniu ráta na saoráide taisce a ísliú 25 bhonnphointe. Tá rún daingean againn a chinntiú go bhfillfidh an boilsciú ar ár sprioc mheántéarmach dó faoin gcéad gan mhoill. Coinneoimid na rátaí beartais sriantach a dhóthain a fhad is gá chun an aidhm sin a bhaint amach. Leanfaimid de chur chuige a bheidh ag brath ar shonraí agus ar chur chuige cruinniú ar chruinniú a leanúint chun leibhéal agus fad cuí an tsriain a chinneadh. Go háirithe, beidh ár gcinntí faoi rátaí úis bunaithe ar ár measúnú ar an ionchas boilscithe i bhfianaise na sonraí nua eacnamaíochta agus airgeadais, na ndinimicí maidir le boilsciú bunúsach agus neart an tarchuir beartais airgeadaíochta. Nílimid ag déanamh aon ghealltanas fós maidir le treo ar leith rátaí.

I gcás ar bith, táimid réidh lenár n-ionstraimí uile a choigeartú laistigh dár sainordú chun a chinntiú go bhfillfidh boilsciú go dtí ár sprioc mheántéarmach agus an tarchur réidh beartais airgeadaíochta a choinneáil.

Táimid réidh anois le glacadh le bhur gcuid ceisteanna.

Tá an fhoclaíocht bheacht a chomhaontaigh an Chomhairle Rialaithe le fáil sa leagan Béarla den téacs seo.