Έκθεση για το ψηφιακό ευρώ

• Σε μια σειρά μελλοντικών σεναρίων, το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να αποτελέσει βιώσιμη επιλογή για το Ευρωσύστημα προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που σχετίζονται με τις βασικές λειτουργίες της κεντρικής τράπεζας και τις γενικές οικονομικές πολιτικές της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι η σχεδίασή του θα πληροί ειδικές απαιτήσεις για κάθε σενάριο.
• Ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να εκδοθεί (i) για τη στήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της ευρωπαϊκής οικονομίας και της στρατηγικής ανεξαρτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (ii) ως απάντηση σε μια σημαντική υποβάθμιση του ρόλου των μετρητών ως μέσου πληρωμής, (iii) σε περίπτωση σημαντικής πιθανότητας ευρείας χρήσης ξένων ψηφιακών νομισμάτων κεντρικής τράπεζας ή ιδιωτικών ψηφιακών πληρωμών στη ζώνη του ευρώ, (iv) ως νέος δίαυλος μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, (v) με σκοπό τον μετριασμό των κινδύνων για την ομαλή παροχή υπηρεσιών πληρωμών, (vi) για να προαγάγει τον διεθνή ρόλο του ευρώ και (vii) για να στηρίξει τη βελτίωση του συνολικού κόστους και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των νομισματικών συστημάτων και των συστημάτων πληρωμών.
• Η υλοποίηση συγκεκριμένου σεναρίου δεν προϋποθέτει απαραιτήτως την έκδοση ψηφιακού ευρώ στον βαθμό που υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις.

• Η σχεδίαση του ψηφιακού ευρώ θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να αποφεύγονται πιθανές ανεπιθύμητες συνέπειες λόγω της έκδοσής του, περιορίζοντας έτσι τυχόν δυσμενείς επιπτώσεις στη νομισματική πολιτική και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών από τον τραπεζικό τομέα, και μετριάζοντας επίσης τους πιθανούς κινδύνους.
• Θα πρέπει να αποφευχθεί η υπερβολική χρήση του ψηφιακού ευρώ ως μορφής επενδύσεων και ο σχετικός κίνδυνος αιφνίδιας μεγάλης μεταστροφής από τις τραπεζικές καταθέσεις στο ψηφιακό ευρώ. Το ψηφιακό ευρώ θα πρέπει να είναι διαθέσιμο μέσω εποπτευόμενων ενδιάμεσων φορέων, ενώ οι κίνδυνοι που συνδέονται με έργα πληροφορικής (για παράδειγμα, καθυστερήσεις ή απρόβλεπτες δαπάνες) θα πρέπει να ελαχιστοποιούνται. Το Ευρωσύστημα θα πρέπει να επιδιώκει τη συμμόρφωση με τα ρυθμιστικά πρότυπα ακόμη και όταν υφίσταται απαλλαγή, εκτός εάν η μη συμμόρφωση είναι σαφώς προς το δημόσιο συμφέρον.
• Το ψηφιακό ευρώ θα πρέπει να αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο επίτευξης των στόχων του Ευρωσυστήματος σε σύγκριση με εναλλακτικές λύσεις. Θα πρέπει να καθοριστούν οι προϋποθέσεις για τη χρήση του εκτός της ζώνης του ευρώ. Οι υπηρεσίες του ψηφιακού ευρώ θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ανθεκτικές σε κυβερνοαπειλές.

• Οι συγκεκριμένες επιλογές σχεδίασης του ψηφιακού ευρώ θα προσδιορίσουν τη νομική βάση στην οποία θα στηριχθεί η έκδοσή του.
• Το πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ δεν αποκλείει τη δυνατότητα έκδοσης ψηφιακού ευρώ ως νόμιμου χρήματος, πράγμα που σημαίνει ότι οι αποδέκτες των πληρωμών θα είναι υποχρεωμένοι να το δέχονται για πληρωμές.
• Ορισμένες πρακτικές ρυθμίσεις όσον αφορά τη διανομή του ψηφιακού ευρώ και την πρόσβαση σε αυτό θα μπορούσαν κατ’ αρχήν να ανατεθούν εξωτερικά, όμως θα πρέπει να υπόκεινται σε αυστηρή εποπτεία από το Ευρωσύστημα.

• Τα δυνητικά χαρακτηριστικά του ψηφιακού ευρώ μπορούν να σχεδιαστούν κατά τρόπο ώστε να πληρούνται οι βασικές αρχές του Ευρωσυστήματος και οι απαιτήσεις που απορρέουν από την έκθεση.
• Με βάση τα πιθανά χαρακτηριστικά του ψηφιακού ευρώ, έχουν προσδιοριστεί δύο τύποι που θα ανταποκρίνονταν στα επιθυμητά στοιχεία: εκτός σύνδεσης και σε σύνδεση με το διαδίκτυο. Αυτοί οι τύποι είναι συμβατοί μεταξύ τους και θα μπορούσαν να παρέχονται ταυτόχρονα στον βαθμό που και οι δύο συμβαδίζουν με τις βασικές αρχές και πληρούν τις γενικές απαιτήσεις που έχουν προσδιοριστεί.

• Η βασική διαφορά μεταξύ ενός άμεσου μοντέλου και ενός μοντέλου βασιζόμενου σε ενδιάμεσους φορείς είναι ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα. Ενώ στο πρώτο μοντέλο οι εποπτευόμενοι ενδιάμεσοι φορείς λειτουργούν απλώς ως σημείο εισόδου, στο δεύτερο μοντέλο διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου των φορέων διακανονισμού. Και στις δύο περιπτώσεις, ο ιδιωτικός τομέας θα ήταν σε θέση να δημιουργήσει νέες επιχειρήσεις βασιζόμενες σε υπηρεσίες σχετικές με το ψηφιακό ευρώ.
• Οι λύσεις για την πρόσβαση των τελικών χρηστών στην υποδομή του ψηφιακού ευρώ θα μπορούσαν να βασίζονται είτε σε υλικό είτε σε λογισμικό ή σε συνδυασμό αυτών. Σε κάθε περίπτωση, οι λύσεις για την πρόσβαση προσκηνίου (front-end) χρειάζονται ισχυρή εξακρίβωση στοιχείων και ταυτοποίηση των πελατών.
• Οι λύσεις για τους τελικούς χρήστες και τα ιδιωτικά συστήματα που συμμετέχουν στην παροχή υπηρεσιών του ψηφιακού ευρώ θα πρέπει να διασυνδέονται με την υποδομή παρασκηνίου της κεντρικής τράπεζας κατά τρόπο που να εξασφαλίζει τη μέγιστη προστασία από τον κίνδυνο αδικαιολόγητης δημιουργίας μονάδων ψηφιακού ευρώ χωρίς την άδεια της κεντρικής τράπεζας.

• Πριν εξεταστεί το ενδεχόμενο έκδοσης του ψηφιακού ευρώ, είναι απαραίτητη μια ολοκληρωμένη και ισορροπημένη, προσανατολισμένη στην πολιτική, αξιολόγηση των προκλήσεων του ψηφιακού ευρώ και των δυνατοτήτων του σε σχέση με εναλλακτικές επιλογές. Οι απόψεις των θεσμικών οργάνων, των πολιτών και των επαγγελματιών θα συμβάλουν σημαντικά στην αξιολόγηση αυτή, μεταξύ άλλων μέσω δημόσιας διαβούλευσης.
• Οι δοκιμές είναι αναγκαίες προκειμένου να ελεγχθούν οι επιλογές λειτουργικής σχεδίασης και να διερευνηθεί η σκοπιμότητά τους από τεχνική πλευρά, καθώς και η ικανότητά τους να καλύπτουν τις ανάγκες των μελλοντικών χρηστών. Οι δοκιμές αυτές θα πρέπει να συμπεριλάβουν τον ιδιωτικό τομέα και τους μελλοντικούς χρήστες στον βαθμό που κρίνεται αναγκαίος, δεν θα πρέπει όμως να προδικάζουν αποφάσεις ούτε να δεσμεύουν το Ευρωσύστημα να παρέχει ένα ψηφιακό ευρώ.
• Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα δοθούν ουσιαστικές απαντήσεις στα ανοικτά ερωτήματα που τίθενται στην παρούσα έκθεση, το Ευρωσύστημα θα εξετάσει κατά πόσον θα δρομολογήσει έργο για το ψηφιακό ευρώ προς τα μέσα του 2021, με πιθανή έναρξη φάσης έρευνας που θα αποσκοπεί στην ανάπτυξη ελάχιστου βιώσιμου προϊόντος.
• Πέρα από τη μελέτη της γενικής ιδέας και τις πρακτικές δοκιμές από το Ευρωσύστημα, θα απαιτηθεί η συμμετοχή ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών, φόρουμ και φορέων καθορισμού προτύπων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το ψηφιακό ευρώ θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες όλων των μελλοντικών ενδιαφερόμενων μερών.

Βλ. την Ενότητα 7