KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 6 czerwca 2024

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na konferencji prasowej.

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. Jak wynika z naszej aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej, zasadne jest zmniejszenie obecnie stopnia restrykcyjności polityki pieniężnej po dziewięciu miesiącach utrzymywania stóp na stałych poziomach. Od naszego posiedzenia z września 2023 inflacja obniżyła się o ponad 2,5 pkt proc., a perspektywy inflacji wyraźnie się poprawiły. Niższa jest także inflacja bazowa, co wzmacnia oznaki osłabienia się presji cenowej, a oczekiwania inflacyjne obniżyły się w każdym horyzoncie. Pod wpływem polityki pieniężnej warunki finansowania pozostawały zaostrzone. Przez tłumienie popytu i utrzymywanie mocnego zakotwiczenia oczekiwań inflacyjnych istotnie przyczyniło się to do powrotu inflacji do niższego poziomu.

Jednocześnie, mimo poprawy sytuacji w ostatnich kwartałach, wewnętrzna presja cenowa pozostaje silna w warunkach podwyższonej dynamiki płac, a inflacja prawdopodobnie utrzyma się powyżej celu przez znaczną część przyszłego roku. W porównaniu z projekcjami z marca najnowsze projekcje ekspertów Eurosystemu dotyczące zarówno inflacji ogółem, jak i inflacji bazowej zostały zrewidowane w górę na 2024 i 2025. Obecnie eksperci oceniają, że inflacja ogółem wyniesie średnio 2,5% w 2024, 2,2% w 2025 i 1,9% w 2026. Inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności według projekcji ekspertów wyniesie średnio 2,8% w 2024, 2,2% w 2025 i 2,0% w 2026. Wzrost gospodarczy zgodnie z oczekiwaniami przyspieszy do 0,9% w 2024, 1,4% w 2025 i 1,6% w 2026.

Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja szybko powróciła do średniookresowego docelowego poziomu 2%. Podstawowe stopy procentowe pozostaną wystarczająco restrykcyjne tak długo, jak będzie to konieczne do osiągnięcia tego celu. Będziemy w dalszym ciągu ustalać odpowiedni stopień i czas trwania restrykcyjności w oparciu o dane i na bieżąco z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Rada Prezesów potwierdziła dziś również, że w drugim półroczu będzie zmniejszać zasoby papierów wartościowych nabytych przez Eurosystem w ramach nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP) średnio o 7,5 mld euro miesięcznie. Zasady zmniejszania portfela PEPP będą zasadniczo zgodne z tymi stosowanymi w przypadku programu skupu aktywów (APP).

Podjęte dziś decyzje są przedstawione w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Wytłumaczę teraz bardziej szczegółowo, jak oceniamy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Po pięciu kwartałach stagnacji gospodarka strefy euro w pierwszym kwartale 2024 wzrosła o 0,3%. Sektor usług rośnie, zaś w przetwórstwie przemysłowym widać oznaki stabilizacji na niskich poziomach. Oczekujemy, że w miarę wzrostu dochodów realnych pod wpływem wyższych płac i lepszych warunków wymiany handlowej sytuacja gospodarcza będzie się dalej poprawiać. W nadchodzących kwartałach wzrost gospodarczy powinien być też podtrzymywany przez silniejszy eksport, w warunkach rosnącego światowego popytu na towary i usługi. Ponadto hamujący wpływ polityki pieniężnej na popyt powinien się z czasem osłabiać.

Zatrudnienie w pierwszym kwartale tego roku wzrosło o 0,3%, powstało około 500 tys. nowych miejsc pracy, a badania ankietowe wskazują na dalszy wzrost zatrudnienia w najbliższym czasie. Stopa bezrobocia w kwietniu spadła do 6,4%, czyli sięgnęła najniższego poziomu od wprowadzenia euro. Firmy nadal publikują dużo ofert pracy, choć nieco mniej niż wcześniej.

Krajowa polityka fiskalna i strukturalna powinna służyć podniesieniu produktywności i konkurencyjności gospodarki, co pomogłoby zwiększyć wzrost potencjalny i ograniczyć presję cenową w średnim okresie. Skuteczne, szybkie i pełne wdrożenie programu Next Generation EU, poczynienie dalszych kroków w kierunku stworzenia unii rynków kapitałowych i ukończenia budowy unii bankowej oraz wzmocnienie jednolitego rynku przyczyniłyby się do wsparcia innowacji oraz zwiększenia inwestycji na rzecz transformacji ekologicznej i cyfrowej. Pełne i niezwłoczne wdrożenie zreformowanych unijnych ram zarządzania gospodarczego pomoże rządom w trwałym obniżeniu deficytów budżetowych i wskaźników zadłużenia.

Inflacja

Według szybkiego szacunku Eurostatu roczna inflacja wzrosła z 2,4% w kwietniu do 2,6% w maju. Inflacja cen żywności spadła do 2,6%. Inflacja cen energii, która przez rok osiągała wartości ujemne w ujęciu rocznym, wzrosła do 0,3%. Inflacja cen towarów w maju dalej się obniżyła i wyniosła 0,8%. Z kolei inflacja cen usług wyraźnie wzrosła – do 4,1%, wobec 3,7% w kwietniu.

Większość miar inflacji bazowej w kwietniu (ostatnim miesiącu, za jaki dostępne są dane) dalej się obniżyła, co potwierdziło obraz stopniowo słabnącej presji cenowej. Inflacja wewnętrzna pozostaje jednak wysoka. Płace wciąż rosną w przyspieszonym tempie, tytułem kompensowania wcześniejszego skoku inflacji. Ponieważ proces regulowania płac przebiega etapowo i ważną rolę odgrywają płatności jednorazowe, koszty pracy w najbliższym czasie będą prawdopodobnie się zmieniać, czego przykładem był wzrost płac negocjowanych w pierwszym kwartale. Jednocześnie ze wskaźników prognostycznych wynika, że dynamika płac w ciągu roku będzie słabnąć. Zyski pokrywają część wyraźnie wyższych jednostkowych kosztów pracy, przez co ich oddziaływanie jako czynnika proinflacyjnego jest słabsze.

Oczekuje się, że inflacja do końca roku będzie oscylować wokół obecnych poziomów, m.in. z powodu efektu bazy związanego z cenami energii. Następnie – w drugiej połowie przyszłego roku – obniży się do docelowego poziomu, do czego doprowadzą słabszy wzrost kosztów pracy, coraz wyraźniejsze efekty naszej restrykcyjnej polityki pieniężnej oraz zanikający wpływ kryzysu energetycznego i pandemii. Miary oczekiwań długookresowych pozostawały zasadniczo stabilne i w większości wynosiły około 2%.

Ocena ryzyka

Bilans ryzyka dla wzrostu gospodarczego jest w najbliższym czasie zrównoważony, ale w średnim okresie wciąż zdominowany przez czynniki spadkowe. Na wzrost gospodarczy w strefie euro niekorzystnie wpłynęłoby osłabienie gospodarki światowej lub nasilenie napięć handlowych między największymi gospodarkami. Głównymi źródłami ryzyka geopolitycznego są nieuzasadniona wojna Rosji przeciwko Ukrainie i tragiczny konflikt na Bliskim Wschodzie. Wskutek tego niepewność firm i gospodarstw domowych co do przyszłości może się zwiększyć, a w handlu światowym mogą wystąpić zakłócenia. Wzrost gospodarczy może też być niższy, jeśli oddziaływanie polityki pieniężnej okaże się mocniejsze, niż oczekiwano. Wzrost gospodarczy może być wyższy, jeśli inflacja obniży się szybciej, niż przewidywano, a rosnące zaufanie i dochody realne przełożą się na nadspodziewanie większe wydatki lub jeśli tempo wzrostu gospodarki światowej będzie szybsze, niż oczekiwano.

Inflacja może okazać się wyższa od zakładanej, jeśli wzrost płac lub zysków będzie większy, niż oczekiwano. Do proinflacyjnych czynników ryzyka należą także zwiększone napięcia geopolityczne, które mogą powodować podbijanie cen energii i kosztów przewozu towarów w najbliższym czasie oraz zakłócać handel światowy. Ponadto ekstremalne zdarzenia pogodowe i – ogólnie – coraz bardziej widoczne przejawy kryzysu klimatycznego mogą skutkować wyższymi cenami żywności. Z kolei nadspodziewanie duży spadek inflacji może nastąpić, jeśli polityka pieniężna stłumi popyt w większym stopniu, niż oczekiwano, lub otoczenie gospodarcze w pozostałej części świata niespodziewanie się pogorszy.

Warunki finansowe i monetarne

Od naszego kwietniowego posiedzenia rynkowe stopy procentowe wzrosły. W wyniku oddziaływania wcześniejszych podwyżek podstawowych stóp procentowych na system finansowy koszty finansowania ustabilizowały się na restrykcyjnych poziomach. Średnie oprocentowanie nowych kredytów dla firm i nowych kredytów hipotecznych w kwietniu nie zmieniło się i wyniosło, odpowiednio, 5,2% i 3,8%.

Akcja kredytowa pozostaje słaba. Dynamika kredytów dla firm wyniosła w kwietniu w ujęciu rocznym 0,3%, czyli nieco mniej niż w poprzednim miesiącu. Dynamika kredytów dla gospodarstw domowych pozostała w ujęciu rocznym na poziomie 0,2%. Roczna dynamika podaży szerokiego pieniądza – mierzonej agregatem M3 – wzrosła z 0,9% w marcu do 1,3% w kwietniu.

Zgodnie z naszą strategią polityki pieniężnej Rada Prezesów dokonała gruntownej oceny powiązań między polityką pieniężną a stabilnością finansową. Banki w strefie euro pozostają odporne. Postępująca poprawa perspektyw gospodarczych korzystnie wpłynęła na stabilność finansową, ale zwiększone zagrożenia geopolityczne zaciemniają horyzont. Nieoczekiwane zaostrzenie warunków finansowania na świecie może spowodować korektę wyceny aktywów finansowych i niefinansowych, co niekorzystnie wpłynęłoby na całą gospodarkę. Pierwszą linią obrony przed narastaniem podatności na ryzyko finansowe pozostaje polityka makroostrożnościowa. Środki, które są obecnie stosowane lub wkrótce zostaną wprowadzone, pomagają zachować odporność systemu finansowego.

Podsumowanie

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja szybko powróciła do średniookresowego docelowego poziomu 2%. Podstawowe stopy procentowe pozostaną wystarczająco restrykcyjne tak długo, jak będzie to konieczne do osiągnięcia tego celu. Będziemy w dalszym ciągu ustalać odpowiedni stopień i czas trwania restrykcyjności w oparciu o dane i na bieżąco z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

W każdym razie jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie instrumenty w ramach swojego mandatu, by doprowadzić do powrotu inflacji do średniookresowego docelowego poziomu i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Odpowiemy teraz chętnie na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.