ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 16 Μαρτίου 2023

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Ο πληθωρισμός αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Επομένως, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης, σύμφωνα με την αποφασιστικότητά μας να διασφαλίσουμε την έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Το αυξημένο επίπεδο αβεβαιότητας ενισχύει τη σημασία μιας προσέγγισης που εξαρτάται από τα στοιχεία για τις αποφάσεις που λαμβάνουμε όσον αφορά τα επιτόκια πολιτικής. Αυτές οι αποφάσεις θα καθορίζονται από την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, από τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και από την ένταση της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Παρακολουθούμε προσεκτικά τις τρέχουσες εντάσεις στις αγορές και είμαστε έτοιμοι να λάβουμε μέτρα όπως κρίνεται απαραίτητο για να διαφυλάξουμε τη σταθερότητα των τιμών και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ. Ο τραπεζικός τομέας της ζώνης του ευρώ είναι ανθεκτικός, διαθέτοντας ισχυρές θέσεις κεφαλαίου και ρευστότητας. Σε κάθε περίπτωση, η εργαλειοθήκη πολιτικής που διαθέτουμε είναι πλήρως εξοπλισμένη για να παρέχει στήριξη σε ρευστότητα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ζώνης του ευρώ αν χρειαστεί και για να διαφυλάξει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.

Οι νέες μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ ολοκληρώθηκαν στις αρχές Μαρτίου πριν από την πρόσφατη εμφάνιση εντάσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ως εκ τούτου, αυτές οι εντάσεις συνεπάγονται πρόσθετη αβεβαιότητα για τις αξιολογήσεις του βασικού σεναρίου όσον αφορά τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη. Πριν από αυτές τις τελευταίες εξελίξεις, η πορεία του βασικού σεναρίου για τον γενικό πληθωρισμό είχε ήδη αναθεωρηθεί προς τα κάτω, κυρίως επειδή η συμβολή των τιμών της ενέργειας ήταν μικρότερη από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως. Οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ θεωρούν τώρα ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 5,3% το 2023, 2,9% το 2024 και 2,1% το 2025. Ταυτόχρονα, οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές. Ο πληθωρισμός χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής εξακολούθησε να αυξάνεται τον Φεβρουάριο και οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ αναμένουν ότι θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 4,6% το 2023, σε υψηλότερο επίπεδο από ό,τι προβλεπόταν στις προβολές του Δεκεμβρίου. Στη συνέχεια, σύμφωνα με τις προβολές, θα υποχωρήσει σε 2,5% το 2024 και 2,2% το 2025, καθώς οι ανοδικές πιέσεις από τις προηγούμενες διαταραχές στην πλευρά της προσφοράς και την επανεκκίνηση της οικονομίας θα εξασθενούν και η πιο περιοριστική νομισματική πολιτική θα συγκρατεί ολοένα περισσότερο τη ζήτηση.

Οι προβολές του βασικού σεναρίου για την ανάπτυξη το 2023 έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά μέσο όρο σε 1,0% ως αποτέλεσμα τόσο της υποχώρησης των τιμών της ενέργειας όσο και της μεγαλύτερης ανθεκτικότητας της οικονομίας στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον. Οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ αναμένουν στη συνέχεια ότι η ανάπτυξη θα ανακάμψει περαιτέρω, σε 1,6%, τόσο το 2024 όσο και το 2025, υποβοηθούμενη από την ισχυρή αγορά εργασίας, τη βελτίωση της εμπιστοσύνης και την ανάκαμψη των πραγματικών εισοδημάτων. Ταυτόχρονα, η ανάκαμψη της ανάπτυξης το 2024 και το 2025 θα είναι ασθενέστερη σε σχέση με τις προβολές του Δεκεμβρίου, λόγω της άσκησης περιοριστικής νομισματικής πολιτικής.

Οι αποφάσεις που λάβαμε σήμερα παρουσιάζονται σε δελτίο Τύπου που είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο μας.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Η οικονομία της ζώνης του ευρώ έμεινε στάσιμη το δ΄ τρίμηνο του 2022, αποφεύγοντας έτσι τη συρρίκνωση που αναμενόταν προηγουμένως. Ωστόσο, η ιδιωτική εγχώρια ζήτηση υποχώρησε έντονα. Ο υψηλός πληθωρισμός, οι επικρατούσες αβεβαιότητες και οι αυστηρότητες συνθήκες χρηματοδότησης επηρέασαν δυσμενώς την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, οι οποίες υποχώρησαν κατά 0,9% και 3,6% αντίστοιχα.

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, η οικονομία φαίνεται ότι θα ανακάμψει τα επόμενα τρίμηνα. Η βιομηχανική παραγωγή αναμένεται να ανακάμψει, καθώς οι συνθήκες στην πλευρά της προσφοράς θα βελτιωθούν περαιτέρω, η εμπιστοσύνη θα συνεχίσει να βελτιώνεται και οι επιχειρήσεις θα καλύψουν τις παραγγελίες που παρουσιάζουν σημαντική καθυστέρηση. Η άνοδος των μισθών και η υποχώρηση των τιμών της ενέργειας θα αντισταθμίσουν εν μέρει την απώλεια της αγοραστικής δύναμης που βιώνουν πολλά νοικοκυριά λόγω του υψηλού πληθωρισμού. Αυτή η εξέλιξη θα στηρίξει, με τη σειρά της, τις καταναλωτικές δαπάνες.

Επιπλέον, η αγορά εργασίας παραμένει ισχυρή, παρά την εξασθένηση της οικονομικής δραστηριότητας. Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,3% το δ΄ τρίμηνο του 2022 και το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,6% τον Ιανουάριο του 2023.

Τα μέτρα κρατικής στήριξης για τη θωράκιση της οικονομίας από την επίδραση των υψηλών τιμών της ενέργειας θα πρέπει να έχουν προσωρινό χαρακτήρα και να είναι στοχευμένα και προσαρμοσμένα προς τη διαφύλαξη των κινήτρων για κατανάλωση λιγότερης ενέργειας. Καθώς οι τιμές της ενέργειας μειώνονται και οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τον ενεργειακό εφοδιασμό υποχωρούν, είναι σημαντικό να ξεκινήσει έγκαιρα και με συντονισμένο τρόπο η άρση αυτών των μέτρων. Μέτρα που δεν πληρούν αυτές τις αρχές είναι πιθανόν να ωθήσουν προς τα πάνω τις μεσοπρόθεσμες πληθωριστικές πιέσεις, κάτι που θα απαιτούσε τη λήψη ισχυρότερων μέτρων από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, σύμφωνα με το πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ και όπως ορίζεται στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 8ης Μαρτίου 2023, οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να είναι προσανατολισμένες κατά τρόπο ώστε η οικονομία μας να καταστεί πιο παραγωγική και να μειωθεί σταδιακά το υψηλό δημόσιο χρέος. Οι πολιτικές για την ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού της ζώνης του ευρώ, ιδίως στον τομέα της ενέργειας, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Προς τον σκοπό αυτό, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να υλοποιήσουν γρήγορα τα σχέδια τους για επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του προγράμματος Next Generation EU. Η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα πρέπει να ολοκληρωθεί γρήγορα.

Πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός υποχώρησε σε 8,5% τον Φεβρουάριο. Η μείωση αυτή οφειλόταν σε μια εκ νέου έντονη υποχώρηση των τιμών της ενέργειας. Αντιθέτως, ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής αυξήθηκε περαιτέρω, σε 15,0%, καθώς η προηγούμενη έντονη άνοδος του κόστους της ενέργειας και των άλλων συντελεστών παραγωγής τροφίμων εξακολουθεί να μετακυλίεται στις τιμές καταναλωτή.

Επιπλέον, οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές. Ο πληθωρισμός χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής αυξήθηκε σε 5,6% τον Φεβρουάριο και άλλοι δείκτες του υποκείμενου πληθωρισμού παρέμειναν επίσης σε υψηλό επίπεδο. Ο πληθωρισμός των τιμών των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών αυξήθηκε σε 6,8% τον Φεβρουάριο, αντανακλώντας κυρίως τις καθυστερημένες επιδράσεις των προηγούμενων φαινόμενων συμφόρησης στις εφοδιαστικές αλυσίδες και τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών, ο οποίος αυξήθηκε σε 4,8% τον Φεβρουάριο, εξακολουθεί επίσης να ωθείται από τη σταδιακή μετακύλιση των προηγούμενων αυξήσεων του κόστους της ενέργειας, τη συσσωρευμένη ζήτηση από την επανεκκίνηση της οικονομίας και την άνοδο των μισθών.

Οι πιέσεις στους μισθούς ενισχύθηκαν στηριζόμενες στις ισχυρές αγορές εργασίας και στο γεγονός ότι οι εργαζόμενοι επιδιώκουν να ανακτήσουν κάποιο μέρος της αγοραστικής δύναμης που έχασαν εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού. Επιπλέον, πολλές επιχειρήσεις μπόρεσαν να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους σε τομείς που αντιμετώπιζαν περιορισμένη προσφορά και αναζωπύρωση της ζήτησης. Ταυτόχρονα, οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται επί του παρόντος γύρω από το 2%, αν και απαιτούν συνεχή παρακολούθηση, ιδίως λόγω της πρόσφατης μεταβλητότητας στις βασιζόμενες στις αγορές προσδοκίες για τον πληθωρισμό.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές της οικονομικής ανάπτυξης είναι καθοδικοί. Οι επίμονα αυξημένες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσαν να περιορίσουν τις γενικότερες πιστωτικές συνθήκες εντονότερα από ό,τι αναμένεται και να επηρεάσουν αρνητικά την εμπιστοσύνη. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και του λαού της εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό καθοδικό κίνδυνο για την οικονομία και θα μπορούσε να ωθήσει ξανά προς τα πάνω το κόστος της ενέργειας και των ειδών διατροφής. Μια πρόσθετη ανασταλτική επίδραση θα μπορούσε να ασκηθεί στην ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ, αν η παγκόσμια οικονομία εξασθενούσε πιο απότομα από ό,τι αναμένεται. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να προσαρμοστούν πιο γρήγορα στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον και, σε συνδυασμό με την εξασθένηση της ενεργειακής διαταραχής, αυτό θα μπορούσε να στηρίξει μια υψηλότερη ανάπτυξη από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος.

Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν τις υφιστάμενες πιέσεις σε προγενέστερα στάδια της αλυσίδας διαμόρφωσης των τιμών που θα μπορούσαν ακόμη να ωθήσουν τις τιμές λιανικής σε υψηλότερα από το αναμενόμενο επίπεδα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Εγχώριοι παράγοντες, όπως η επίμονη αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή οι υψηλότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των μισθών και των περιθωρίων κέρδους, θα μπορούσαν να ωθήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερο επίπεδο, μεταξύ άλλων σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Επιπλέον, μια εντονότερη από ό,τι αναμένεται οικονομική ανάκαμψη στην Κίνα θα μπορούσε να προκαλέσει νέα άνοδο των τιμών των βασικών εμπορευμάτων και της εξωτερικής ζήτησης. Οι καθοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν επίμονα αυξημένες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές που θα μπορούσαν να επιταχύνουν την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Επιπροσθέτως, η υποχώρηση των τιμών της ενέργειας θα μπορούσε να μεταφραστεί σε μειωμένη πίεση από τον υποκείμενο πληθωρισμό και τους μισθούς. Μια εξασθένηση της ζήτησης, μεταξύ άλλων λόγω της ισχυρότερης επιβράδυνσης της τραπεζικής πίστωσης ή της εντονότερης από το προβλεπόμενο μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, θα συνέβαλε επίσης σε χαμηλότερες πιέσεις στις τιμές από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος, ιδίως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Τα επιτόκια της αγοράς αυξήθηκαν σημαντικά τις εβδομάδες που ακολούθησαν την τελευταία μας συνεδρίαση. Όμως η αύξηση αντιστράφηκε έντονα τις τελευταίες ημέρες σε ένα περιβάλλον σοβαρών εντάσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η τραπεζική πίστωση προς τις επιχειρήσεις της ζώνης του ευρώ έχει γίνει πιο δαπανηρή. Η πίστωση προς τις επιχειρήσεις υποχώρησε περαιτέρω, λόγω της χαμηλότερης ζήτησης και των αυστηρότερων συνθηκών προσφοράς πιστώσεων. Ο δανεισμός των νοικοκυριών έγινε επίσης πιο δαπανηρός, ιδίως λόγω των υψηλότερων επιτοκίων ενυπόθηκων δανείων. Αυτή η αύξηση του κόστους δανεισμού και η επακόλουθη υποχώρηση της ζήτησης, σε συνδυασμό με τα αυστηρότερα πιστοδοτικά κριτήρια, οδήγησαν σε περαιτέρω επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά. Σε ένα περιβάλλον ασθενέστερης δυναμικής των δανείων, η αύξηση της ποσότητας χρήματος επιβραδύνθηκε έντονα, ωθούμενη από τις πιο ρευστές συνιστώσες της.

Συμπεράσματα

Για να ανακεφαλαιώσουμε, ο πληθωρισμός αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Επομένως, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης, σύμφωνα με την αποφασιστικότητά μας να διασφαλίσουμε την έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Το αυξημένο επίπεδο αβεβαιότητας ενισχύει τη σημασία μιας προσέγγισης που εξαρτάται από τα στοιχεία για τις αποφάσεις που λαμβάνουμε όσον αφορά τα επιτόκια πολιτικής. Αυτές οι αποφάσεις θα καθορίζονται από την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, από τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και από την ένταση της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Παρακολουθούμε προσεκτικά τις τρέχουσες εντάσεις στις αγορές και είμαστε έτοιμοι να λάβουμε μέτρα όπως κρίνεται απαραίτητο για να διαφυλάξουμε τη σταθερότητα των τιμών και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διαφυλάξουμε την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.